டைனோசர்கள் மெசோசோயிக் சகாப்தத்தில் வாழ்ந்த ஒரு அறிய வகை ஊர்வன குழுவைச் சேர்ந்தது, இது தோராயமாக 252 முதல் 66 மில்லியன் ஆண்டுகளுக்கு முன்பு பூமியில் வாழ்ந்து மறைந்ததாக அறியப்படுகிறது. டைனோசர்களின் வரலாறு ட்ரயாசிக், ஜுராசிக் மற்றும் கிரெட்டேசியஸ் என மூன்று முக்கிய காலங்களாக பிரிக்கப்பட்டுள்ளது. ஒவ்வொரு காலகட்டத்தின் சுருக்கமான கண்ணோட்டம் மற்றும் டைனோசர் பரிணாம வளர்ச்சியின் முக்கிய முன்னேற்றங்கள் இங்கே:
1. ட்ரயாசிக் காலம் (252-201 மில்லியன் ஆண்டுகளுக்கு முன்பு):
ஆரம்பகால ட்ரயாசிக் காலத்தில், பூமியின் நிலப்பரப்புகள் பாங்கேயா எனப்படும் ஒரு சூப்பர் கண்டத்துடன் இணைக்கப்பட்டிருந்தது. இந்த காலகட்டத்தில்தான் டைனோசர்கள் தோன்றின, அவை ஆர்கோசர்கள் எனப்படும் ஊர்வனவற்றின் குழுவிலிருந்து உருவாகின. ஆரம்பகால டைனோசர்கள் அவற்றின் நெருங்கிய உறவினர்களான முதலைகளைப் போலவே சிறியதாகவும் இரு கால்களை உடையதாகவும் இருந்தன. மேலும் அவை பல்வேறு சுற்றுச்சூழல் இடங்களில் வசித்து, படிப்படியாக பன்முகப்படுத்தப்பட்டனர்.
2. ஜுராசிக் காலம் (201-145 மில்லியன் ஆண்டுகளுக்கு முன்பு):
இந்த காலத்தில் டைனோசர் இனங்கள் மிகுதியாகவும் பன்முகத்தன்மையுடனும் இருப்பதால் ஜுராசிக் காலம் பெரும்பாலும் "டைனோசர்களின் வயது" என்று குறிப்பிடப்படுகிறது. டைனோசர்கள் தொடர்ந்து பரிணாம வளர்ச்சியடைந்து நிலத்தை ஆதிக்கம் செலுத்தும் நில விலங்குகளாக மாறின. பிராச்சியோசொரஸ் மற்றும் டிப்ளோடோகஸ் போன்ற நீண்ட கழுத்து சவ்ரோபாட்கள் மற்றும் அலோசரஸ் போன்ற இறைச்சி உண்ணும் தெரோபாட்கள் உட்பட மிகப்பெரிய டைனோசர்கள் பூமியில் சுற்றித் திரிந்தன. மற்ற குறிப்பிடத்தக்க ஜுராசிக் டைனோசர்களில் ஸ்டீகோசர்கள், ஆர்னிதோபாட்கள் மற்றும் ஆரம்பகால இறகுகள் கொண்ட டைனோசர்கள் ஆகியவை அடங்கும்.
3. கிரெட்டேசியஸ் காலம் (145-66 மில்லியன் ஆண்டுகளுக்கு முன்பு):
கிரெட்டேசியஸ் காலம் டைனோசர்களின் மேலும் பல்வகைப்படுத்தலைக் கண்டது, இதில் சில சின்னமான உயிரினங்களின் பரிணாம வளர்ச்சியும் அடங்கும். இந்த நேரத்தில்தான் டைரனோசொரஸ் ரெக்ஸ் மற்றும் ஸ்பினோசொரஸ் போன்ற பெரிய தெரோபாட்கள் தோன்றின, மேலும் வாத்து-பில்ட் ஹட்ரோசர்கள், ட்ரைசெராடாப்ஸ் போன்ற கொம்புகள் கொண்ட டைனோசர்கள் மற்றும் அன்கிலோசர்கள் ஆகியவை தோன்றின. கூடுதலாக, ஸ்டெரோசர்கள் எனப்படும் பறக்கும் ஊர்வனவற்றால் ஆகாயமும் ஆதிக்கம் செலுத்தப்பட்டன, மேலும் கடல்கள் இக்தியோசார்கள் மற்றும் ப்ளேசியோசர்கள் போன்ற பல்வேறு கடல் ஊர்வனவற்றின் தாயகமாக இருந்தன.
இறுதி-கிரெட்டேசியஸ் அழிவு:
சுமார் 66 மில்லியன் ஆண்டுகளுக்கு முன்பு, கிரெட்டேசியஸ் காலத்தின் முடிவில், ஒரு பேரழிவு ஏற்பட்டது, இது டைனோசர்கள் மற்றும் பல உயிரினங்களின் அழிவுக்கு வழிவகுத்தது. இந்த நிகழ்வு பொதுவாக ஒரு பெரிய சிறுகோள் அல்லது வால் நட்சத்திரத்தின் தாக்கத்துடன் தொடர்புடையது, இது பாரிய காட்டுத்தீ, உலகளாவிய தூசி மேகம் மற்றும் நீண்ட கால தாக்கமான குளிர்காலம் உட்பட பரவலான சுற்றுச்சூழல் இடையூறுகளை ஏற்படுத்தியது. இதன் விளைவாக, பறவை அல்லாத டைனோசர்கள் அழிந்து, மேலாதிக்க நில விலங்குகளாக பாலூட்டிகளின் எழுச்சிக்கு வழி வகுத்தது.
சில டைனோசர்களின் வழித்தோன்றல்கள் இன்றும் பறவைகள் வடிவில் உள்ளன என்பது குறிப்பிடத்தக்கது. பறவைகள் அல்லாத டைனோசர்களுடன் பொதுவான மூதாதைய டைனோசர்களின் பண்புகளை பகிர்ந்துகொள்வதால் அவை உயிருள்ள டைனோசர்களாகக் கருதப்படுகின்றன.
